«نوروز» جشن سال نوی ایرانی است که بر اساس اسناد و مدارک از ۲۵۰۰ سال پیش تا کنون همزمان با شروع بهار جشن گرفته میشود. امروزه بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در اقصی نقاط جهان نوروز را جشن می‌گیرند و به همین دلیل این جشن در سال ۲۰۰۹ به عنوان میراث فرهنگی ناملموس یونسکو به ثبت جهانی رسیده است و از سال ۲۰۱۰ توسط سازمان ملل با عنوان رسمی «روز جهانی نوروز» شناخته میشود.
این جشن که ریشه در آیین باستانی زرتشتی دارد، در اصل متأثر از سمبل‌ها و نمادهای یک فرهنگ کشاورزی محور است. پدیده‌ای که نمایانگرِ ذوق و قریحهٔ فرهنگی ایرانیان در زمان بوجود آمدن این جشن است.
عید نوروز که حدودا به مدت ۳ هفته ادامه دارد، مجموعه‌ای است از جشن‌ها ومناسبت‌های گوناگون که مهمترین و برجسته‌ترینِ آنها همان روز تحویل سال است.
حدودا دوهفته قبل از اولین جشن یعنی جشن «چهارشنبه سوری»، آخرین چهارشنبه سال جاری، مقدمات جشن نوروز چیده میشود. چرا که سال نو را بایستی «پاکیزه» و «نو» شروع کرد.
از این رو مردم خانه تکانی می‌کنند و لباس نو میخرند تا در روز تحویل سال بر تن کنند.
حاجی فیروز، پیغام آور نوروز، با لباس قرمز بر تن، با ساز و آواز در خیابان‌ها آمدن عید و بهار را نوید می‌دهد.
و سرانجام شبِ «چهارشنبه سوری» از راه می‌رسد! به این شکل که در عصرِ آخرین سه شنبهٔ سال مردم آتشی می‌افروزند و درحالی که با صدای بلند ترانه‌های مرسوم چهارشنبه سوری را می‌خوانند، از روی آتش می‌پرند. سرخی تو از من، زردی من از تو! با این حرکت نمادین ضعف و مریضی خود را در آتش ریخته و گرمی و نیروی آتش را برای سال جدید می‌گیرند.
نوبتی هم که باشد، اکنون نوبت آماده شدن برای تحویل سال و چیدن «سفرهٔ هفت سین» است! همانطور که از نامش پیداست، سفره هفت سین از گرد‌هم آوردن هفت چیزی است که با حرف «سین» آغاز میشود مانند سیر، سکه، سنبل، سمنو، سنجد، سرکه، سیب و البته سبزه که جزء جدایی ناپذیر سفره است. تمام عناصر سمبل و نماد باروری، سلامتی، شکوفایی و آغاز بهار هستند.در کنار عناصر اصلی سفره، اشیای دیگری هم جای می‌گیرند از جمله کتابی که برای خانواده ارزشمند است، مانند کتاب اشعار و غزلیات حافظ، قرآن، شاهنامهٔ فردوسی اثر شاعرِملی ایران و یا حتی انجیل و تورات. آینه نماد پاکی و حقیقت، شمع نمادِ نور و گرما، تخم مرغ های رنگ شده و ماهیِ قرمز در تنگ بلورین، همگی در کنار هم زیبایی بخش سفرهٔ هفت سین هستند.
اولین روز از عید نوروز و لحظهٔ تحویل سال که مصادف با آغاز بهار (اعتدال بهاری) است، براساس تقویم ایرانی و با دقت بسیار زیاد (ساعت، دقیقه و ثانیه) محاسبه میشود و از این روست که این روز هرساله در تقویم اروپایی بین روزهای بیستم و بیست و یکم ماه مارس در ساعت‌های مختلف، متغییر است.
در روز تحویل سال «عمو نوروز» در شمایل پیرمردی خردمند با ریش سپید و بلند، همراه با حاجی فیروز برای کودکان هدیه می آورد و اعضای خانواده در حالی که همگی دور سفرهٔ هفت سین نشسته اند، چند خط از کتابی که در سفره گذاشته‌اند را می‌خوانند و برای داشتن سالی خوب دعا می‌کنند. بعد از لحظهٔ تحویل سال سنت دید و بازدید انجام میشود.
در سیزدهمین روز از سال جدید، جشن پایانی ایام نوروز با «سیزده به در» برگزار می شود. در این روز مردم به رسم سنت از خانه های خود بیرون و به پارک یا طبیعت می روند تا سبزهٔ خود را به طبیعت بازگردانند و اگر ماهی قرمز دارند، آن را در آب رها کنند. جوانان با نیتِ رسیدن به آرزوهای خود در سال جدید سبزه گره می‌زنند. امسال روز «سیزده به در» برابر با دوم آپریل است.
جشن نوروز، آغاز بهار، یکی از چهار جشن باستانی بر اساس تقویم ایرانیان است. تیرگان یا همان جشن باران همزمان با آغاز تابستان (امسال برابر با چهارم جولای)، مهرگان، جشن برداشت محصول (امسال برابر با دوم اکتبر) و یلدا، انقلاب زمستانی (امسال برابر با بیست و یکم دسامبر) دیگر جشن‌های این سرزمین کهن هستند.
با آرزوی سالی خوب و شاد برای تمامی کسانی که نوروز باستانی را جشن می‌گیرند!
نوروزتان مبارک!
تیم «دیب»